SQL HAVING Sharti

SQL tilida HAVING sharti GROUP BY buyrug‘i bilan birgalikda ishlatiladi va guruhlangan natijalarni filtrlash uchun mo‘ljallangan. HAVING sharti WHERE shartidan farq qilib, guruhlashdan keyin hosil bo‘lgan ma'lumotlarga filtr qo‘llaydi.

HAVING ning Asosiy Sintaksisi

SELECT ustun_nomi, agregat_funksiyalar
FROM jadval_nomi
GROUP BY ustun_nomi
HAVING shart;

• ustun_nomi: Guruhlash uchun tanlangan ustun.

• agregat_funksiyalar: Guruhlangan qiymatlar uchun hisob-kitob bajaradigan funksiyalar (COUNT, SUM, AVG, MAX, MIN).

• HAVING: Guruhlashdan keyin natijalarni filtrlash uchun ishlatiladi.

HAVING va WHERE Sharti O‘rtasidagi Farqi

1. WHERE – guruhlashdan oldin yozuvlarni filtrlash uchun ishlatiladi.

2. HAVING – guruhlashdan keyin filtr qo‘llaydi.

Misol:

-- WHERE bilan
SELECT kategoriya, SUM(narx) 
FROM mahsulotlar
WHERE narx > 100
GROUP BY kategoriya;

-- HAVING bilan
SELECT kategoriya, SUM(narx)
FROM mahsulotlar
GROUP BY kategoriya
HAVING SUM(narx) > 1000;

• WHERE narxi 100 dan katta bo‘lgan yozuvlarni tanlaydi.

• HAVING esa guruhlashdan so‘ng yig‘indisi 1000 dan katta bo‘lgan guruhlarni tanlaydi.

HAVING dan Foydalanish Agregat Funksiyalar bilan

HAVING sharti COUNT, SUM, AVG, MAX, MIN kabi agregat funksiyalar bilan ishlatiladi.

Misol Jadval

Faraz qilaylik, bizda quyidagi mahsulotlar jadvali bor:

id	nom	kategoriya	narx
1	Kompyuter	Elektronika	1500
2	Printer	Elektronika	300
3	Stol	Mebel	200
4	Kursi	Mebel	150
5	Televizor	Elektronika	1000
6	Stol Lampasi	Mebel	50

1. COUNT va HAVING

Vazifa: Har bir kategoriya bo‘yicha mahsulotlar sonini hisoblash va faqat 2 ta yoki undan ko‘p mahsulot bo‘lgan kategoriyalarni tanlash.

SQL so‘rovi:

SELECT kategoriya, COUNT(*) AS mahsulot_soni
FROM mahsulotlar
GROUP BY kategoriya
HAVING COUNT(*) >= 2;

Natija:

kategoriya	mahsulot_soni
Elektronika	3
Mebel	3

Izoh:

• GROUP BY kategoriyalar bo‘yicha guruhlaydi.

• HAVING COUNT(*) >= 2 sharti faqat 2 yoki undan ko‘p mahsulotga ega kategoriyalarni tanlaydi.

2. SUM va HAVING

Vazifa: Har bir kategoriya bo‘yicha mahsulotlar narxining yig‘indisini hisoblash va faqat 1500 dan katta yig‘indiga ega kategoriyalarni tanlash.

SQL so‘rovi:

SELECT kategoriya, SUM(narx) AS umumiy_narx
FROM mahsulotlar
GROUP BY kategoriya
HAVING SUM(narx) > 1500;

Natija:

kategoriya	umumiy_narx
Elektronika	2800

Izoh:

• SUM(narx) har bir kategoriya bo‘yicha mahsulotlarning umumiy narxini hisoblaydi.

• HAVING SUM(narx) > 1500 faqat 1500 dan katta yig‘indiga ega guruhni tanlaydi.

3. MAX va HAVING

Vazifa: Har bir kategoriya bo‘yicha mahsulotlarning eng yuqori narxini topish va faqat 1000 dan katta narxga ega kategoriyalarni tanlash.

SQL so‘rovi:

SELECT kategoriya, MAX(narx) AS eng_katta_narx
FROM mahsulotlar
GROUP BY kategoriya
HAVING MAX(narx) > 1000;

Natija:

kategoriya	eng_katta_narx
Elektronika	1500

Izoh:

• MAX(narx) har bir kategoriya bo‘yicha mahsulotlarning eng katta narxini topadi.

• HAVING MAX(narx) > 1000 faqat eng katta narxi 1000 dan katta bo‘lgan kategoriyani tanlaydi.

4. MIN va HAVING

Vazifa: Har bir kategoriya bo‘yicha mahsulotlarning eng kichik narxini topish va faqat 100 dan kichik narxga ega kategoriyalarni tanlash.

SQL so‘rovi:

SELECT kategoriya, MIN(narx) AS eng_kichik_narx
FROM mahsulotlar
GROUP BY kategoriya
HAVING MIN(narx) < 100;

Natija:

kategoriya	eng_kichik_narx
Mebel	50

Izoh:

• MIN(narx) har bir kategoriya bo‘yicha eng kichik narxni topadi.

• HAVING MIN(narx) < 100 faqat 100 dan kichik qiymatga ega guruhlarni tanlaydi.

5. HAVING va WHERE Birgalikda Ishlatish

Vazifa: Narxi 200 dan katta bo‘lgan mahsulotlarni tanlab, ularni kategoriya bo‘yicha guruhlash va faqat yig‘indisi 1000 dan katta bo‘lgan kategoriyalarni ko‘rsatish.

SQL so‘rovi:

SELECT kategoriya, SUM(narx) AS umumiy_narx
FROM mahsulotlar
WHERE narx > 200
GROUP BY kategoriya
HAVING SUM(narx) > 1000;

Natija:

kategoriya	umumiy_narx
Elektronika	2500

Izoh:

• WHERE narx > 200 sharti guruhlashdan oldin yozuvlarni filtrlash uchun ishlatiladi.

• HAVING SUM(narx) > 1000 guruhlashdan keyin yig‘indisi 1000 dan katta bo‘lgan guruhlarni tanlaydi.

HAVING Shartining Afzalliklari

1. Guruhlangan natijalarni filtrlash imkonini beradi.

2. Agregat funksiyalar (COUNT, SUM, AVG, MAX, MIN) bilan ishlaydi.

3. WHERE sharti bilan birgalikda ishlatiladi.

HAVING Shartining Cheklovlari

1. HAVING sharti agregat funksiyalar bilan ishlatilganda samarali.

2. Katta hajmdagi ma'lumotlar bilan ishlashda sekin ishlashi mumkin.

Xulosa

• HAVING sharti GROUP BY bilan ishlatiladi va guruhlangan ma'lumotlarga filtr qo‘llaydi.

• Agregat funksiyalar (COUNT, SUM, AVG, MAX, MIN) bilan birgalikda ishlaydi.

• WHERE sharti guruhlashdan oldin, HAVING esa guruhlashdan keyin ishlaydi. Bu buyruq ma'lumotlarni guruhlash va guruhlangan natijalarni aniq bir shart bo‘yicha tahlil qilish imkonini beradi.