O'tilganlarni Takrorlash Va mini loyiha qilish

Amaliy Loyiha: "Kontaktlar Kitobi" Yaratish

Loyiha haqida: Bu amaliy loyiha orqali siz Pythonda o‘rganganingiz — ma'lumot turlari, mantiqiy operatorlar, shart operatorlari va sikllar yordamida oddiy "Kontaktlar Kitobi" dasturini yaratamiz. Ushbu dastur foydalanuvchiga yangi kontakt qo‘shish, kontaktlarni ko‘rish, kontakt qidirish va kontakt o‘chirish kabi asosiy funksiyalarni bajarishga yordam beradi.

Loyihaning Asosiy Xususiyatlari:

1. Kontakt qo‘shish: Foydalanuvchi yangi ism, telefon raqami va emailni kiritadi va kontakt ro‘yxatiga qo‘shiladi.

2. Kontaktlarni ko‘rish: Foydalanuvchi ro‘yxatdagi barcha kontaktlarni ko‘ra oladi.

3. Kontakt qidirish: Foydalanuvchi ism bo‘yicha kontakt qidirishi mumkin.

4. Kontakt o‘chirish: Foydalanuvchi ism orqali kontaktni ro‘yxatdan o‘chirishi mumkin.

5. Dasturdan chiqish: Dasturdan chiqish funksiyasi.

Loyiha Tuzilmasi

Bu loyiha quyidagi bosqichlarga asoslanadi:

• Kontaktlar uchun bo‘sh ro‘yxatni yaratish.

• Foydalanuvchidan kontakt qo‘shish uchun ma'lumotlarni qabul qilish va uni ro‘yxatga qo‘shish.

• Ro‘yxatdagi kontaktlarni ko‘rsatish.

• Kontaktni qidirish va o‘chirish funksiyalari.

• Menyu orqali foydalanuvchi tanlovi asosida harakat qilish.

Bosqichma-bosqich Loyiha Yaratish

1 Kontaktlar Ro‘yxatini Saqlash:

Avval, kontaktlarni saqlash uchun bo‘sh ro‘yxat yaratiladi. Har bir kontakt uchun lug‘at (dictionary) ishlatiladi. Lug‘atda ism, telefon raqami va email manzili saqlanadi.

# Bo'sh kontaktlar ro'yxatini yaratish
kontaktlar = []

# Yangi kontaktni yaratish
yangi_kontakt = {
    "ism": "Ali",
    "telefon": "998901234567",
    "email": "[e-mail]"
}

# Kontaktni ro'yxatga qo'shish
kontaktlar.append(yangi_kontakt)

Tushuntirish:

• kontaktlar — bu bo‘sh ro‘yxat, kontaktlar shu yerga qo‘shiladi.

• yangi_kontakt — bu lug‘at (dictionary), unda ism, telefon raqami va email saqlanadi.

• append() funksiyasi yordamida kontaktni ro‘yxatga qo‘shamiz.

2 Kontakt Qo‘shish Funksiyasi Yaratish:

Endi foydalanuvchidan kontakt haqida ma'lumot qabul qilish uchun funksiyani yaratamiz. Bu funksiya foydalanuvchidan ism, telefon raqami va emailni so‘raydi va yangi kontakt yaratib, ro‘yxatga qo‘shadi.

# Kontakt qo'shish funksiyasi
def kontakt_qoshish():
    ism = input("Kontakt ismini kiriting: ")
    telefon = input("Telefon raqamini kiriting: ")
    email = input("Email manzilini kiriting: ")
    
    yangi_kontakt = {
        "ism": ism,
        "telefon": telefon,
        "email": email
    }
    
    kontaktlar.append(yangi_kontakt)
    print(f"{ism} muvaffaqiyatli qo'shildi.")

Tushuntirish:

• input() funksiyalari yordamida foydalanuvchidan ma'lumotlar kiritiladi.

• Har bir kontakt ism, telefon raqami va emailni o‘z ichiga olgan lug‘at shaklida saqlanadi.

• kontaktlar.append() yordamida yangi kontakt ro‘yxatga qo‘shiladi.

3 Kontaktlarni Ko‘rish Funksiyasi Yaratish:

Endi barcha kontaktlarni ko‘rsatish uchun funksiyani yozamiz. Bu funksiya kontaktlar ro‘yxatidagi barcha kontaktlarni chiqaradi.

# Kontaktlarni ko'rish funksiyasi
def kontaktlarni_korish():
    if not kontaktlar:
        print("Kontaktlar ro'yxati bo'sh.")
    else:
        print("\nKontaktlar ro'yxati:")
        for kontakt in kontaktlar:
            print(f"Ism: {kontakt['ism']}, Telefon: {kontakt['telefon']}, Email: {kontakt['email']}")

Tushuntirish:

• if not kontaktlar: — bu shart kontaktlar ro‘yxatining bo‘sh yoki to‘la ekanligini tekshiradi.

• Agar kontaktlar bo‘sh bo‘lsa, "Kontaktlar ro‘yati bo‘sh" degan xabar chiqariladi.

• for sikli bilan kontaktlar ro‘yxati bo‘yicha aylanib chiqamiz va har bir kontaktning ismi, telefoni va emaili ekranga chiqariladi.

4 Kontakt Qidirish Funksiyasi:

Bu funksiya foydalanuvchiga ism bo‘yicha kontaktni qidirish imkonini beradi.

# Kontakt qidirish funksiyasi
def kontakt_qidirish():
    qidirilayotgan_ism = input("Qidirilayotgan kontakt ismini kiriting: ")
    topildi = False
    
    for kontakt in kontaktlar:
        if kontakt['ism'].lower() == qidirilayotgan_ism.lower():
            print(f"Topildi: Ism: {kontakt['ism']}, Telefon: {kontakt['telefon']}, Email: {kontakt['email']}")
            topildi = True
            break
    
    if not topildi:
        print("Kontakt topilmadi.")

Tushuntirish:

• Foydalanuvchi kiritgan ism ro‘yxatdagi kontaktlarning ismiga mos keladimi yoki yo‘qmi tekshiriladi (lower() funksiyasi harflarni kichik shaklga o‘tkazadi).

• Agar moslik topilsa, kontaktning barcha ma'lumotlari chiqariladi.

• Agar moslik topilmasa, kontakt topilmaganligi haqida xabar chiqariladi.

5 Kontakt O‘chirish Funksiyasi:

Bu funksiya foydalanuvchiga ism bo‘yicha kontaktni o‘chirish imkonini beradi.

# Kontakt o'chirish funksiyasi
def kontakt_ochirish():
    ochirilayotgan_ism = input("Ochirilayotgan kontakt ismini kiriting: ")
    topildi = False
    
    for kontakt in kontaktlar:
        if kontakt['ism'].lower() == ochirilayotgan_ism.lower():
            kontaktlar.remove(kontakt)
            print(f"{kontakt['ism']} muvaffaqiyatli o'chirildi.")
            topildi = True
            break
    
    if not topildi:
        print("Kontakt topilmadi.")

Tushuntirish:

• Kontaktni qidirish funksiyasiga o‘xshab ishlaydi, lekin bu safar mos kelgan kontakt o‘chiriladi (remove() funksiyasi yordamida).

• Agar kontakt topilsa, "Kontakt o‘chirildi" deb xabar chiqariladi.

6 Menyu Funksiyasi:

Endi foydalanuvchiga tanlov imkonini beradigan menyu yaratamiz. Menyu foydalanuvchiga kontakt qo‘shish, ko‘rish, qidirish, o‘chirish yoki dasturdan chiqish imkoniyatini beradi.

# Asosiy menyu funksiyasi
def menyu():
    print("\nKontaktlar Kitobi")
    print("1. Kontakt qo'shish")
    print("2. Kontaktlarni ko'rish")
    print("3. Kontakt qidirish")
    print("4. Kontakt o'chirish")
    print("5. Dasturdan chiqish")
    
    tanlov = input("Tanlovingizni kiriting (1-5): ")
    return tanlov

Tushuntirish:

• Bu funksiya foydalanuvchiga tanlovlarni ko‘rsatadi va qaysi amalni bajarishni tanlashni so‘raydi.

• Foydalanuvchidan tanlov raqami olinadi va bu raqam qaytariladi.

7 Asosiy Dastur Sikli:

Bu bo‘limda dastur doimiy ishlashi va foydalanuvchidan tanlov qabul qilishi uchun while siklidan foydalanamiz. Foydalanuvchi tanlovni kiritsa, tegishli funksiyalar chaqiriladi.

# Asosiy dastur sikli
def asosiy_dastur():
    while True:
        tanlov = menyu()
        
        if tanlov == '1':
            kontakt_qoshish()
        elif tanlov == '2':
            kontaktlarni_korish()
        elif tanlov == '3':
            kontakt_qidirish()
        elif tanlov == '4':
            kontakt_ochirish()
        elif tanlov == '5':
            print("Dasturdan chiqish.")
            break
        else:
            print("Noto'g'ri tanlov. Qayta urinib ko'ring.")

Tushuntirish:

• while True: — bu sikl doimiy ravishda ishlaydi, dastur foydalanuvchi chiqishni tanlamaguncha davom etadi.

• Har bir tanlovga mos ravishda tegishli funksiyalar chaqiriladi (kontakt_qoshish(), kontaktlarni_korish(), va hokazo).

• Agar foydalanuvchi noto‘g‘ri tanlov kiritgan bo‘lsa, "Noto‘g‘ri tanlov" xabari chiqadi.

8 Dastur Ishga Tushishi:

Endi barcha funksiyalarni chaqiruvchi asosiy qismni yozamiz:

# Dastur ishga tushishi
asosiy_dastur()

To‘liq Kod:

# Bo'sh kontaktlar ro'yxatini yaratish
kontaktlar = []

# Kontakt qo'shish funksiyasi
def kontakt_qoshish():
    ism = input("Kontakt ismini kiriting: ")
    telefon = input("Telefon raqamini kiriting: ")
    email = input("Email manzilini kiriting: ")
    
    yangi_kontakt = {
        "ism": ism,
        "telefon": telefon,
        "email": email
    }
    
    kontaktlar.append(yangi_kontakt)
    print(f"{ism} muvaffaqiyatli qo'shildi.")

# Kontaktlarni ko'rish funksiyasi
def kontaktlarni_korish():
    if not kontaktlar:
        print("Kontaktlar ro'yxati bo'sh.")
    else:
        print("\nKontaktlar ro'yxati:")
        for kontakt in kontaktlar:
            print(f"Ism: {kontakt['ism']}, Telefon: {kontakt['telefon']}, Email: {kontakt['email']}")

# Kontakt qidirish funksiyasi
def kontakt_qidirish():
    qidirilayotgan_ism = input("Qidirilayotgan kontakt ismini kiriting: ")
    topildi = False
    
    for kontakt in kontaktlar:
        if kontakt['ism'].lower() == qidirilayotgan_ism.lower():
            print(f"Topildi: Ism: {kontakt['ism']}, Telefon: {kontakt['telefon']}, Email: {kontakt['email']}")
            topildi = True
            break
    
    if not topildi:
        print("Kontakt topilmadi.")

# Kontakt o'chirish funksiyasi
def kontakt_ochirish():
    ochirilayotgan_ism = input("O'chirilayotgan kontakt ismini kiriting: ")
    topildi = False
    
    for kontakt in kontaktlar:
        if kontakt['ism'].lower() == ochirilayotgan_ism.lower():
            kontaktlar.remove(kontakt)
            print(f"{kontakt['ism']} muvaffaqiyatli o'chirildi.")
            topildi = True
            break
    
    if not topildi:
        print("Kontakt topilmadi.")

# Asosiy menyu funksiyasi
def menyu():
    print("\nKontaktlar Kitobi")
    print("1. Kontakt qo'shish")
    print("2. Kontaktlarni ko'rish")
    print("3. Kontakt qidirish")
    print("4. Kontakt o'chirish")
    print("5. Dasturdan chiqish")
    
    tanlov = input("Tanlovingizni kiriting (1-5): ")
    return tanlov

# Asosiy dastur sikli
def asosiy_dastur():
    while True:
        tanlov = menyu()
        
        if tanlov == '1':
            kontakt_qoshish()
        elif tanlov == '2':
            kontaktlarni_korish()
        elif tanlov == '3':
            kontakt_qidirish()
        elif tanlov == '4':
            kontakt_ochirish()
        elif tanlov == '5':
            print("Dasturdan chiqish.")
            break
        else:
            print("Noto'g'ri tanlov. Qayta urinib ko'ring.")

# Dastur ishga tushishi
asosiy_dastur()

Kodning Ishlash Jarayoni:

1. Menyu ko‘rsatish: Dastur ishga tushganda foydalanuvchiga menyu variantlari ko‘rsatiladi.

2. Kontakt qo‘shish: Foydalanuvchi 1 tanlaganda yangi kontakt kiritadi va ro‘yxatga qo‘shiladi.

3. Kontaktlarni ko‘rish: Foydalanuvchi 2 tanlaganda barcha kontaktlar ro‘yxati ko‘rsatiladi.

4. Kontakt qidirish: Foydalanuvchi 3 tanlaganda ism bo‘yicha kontaktni qidiradi.

5. Kontakt o‘chirish: Foydalanuvchi 4 tanlaganda kontaktni o‘chiradi.

6. Dasturdan chiqish: Foydalanuvchi 5 tanlaganda dasturdan chiqadi.

Xulosa:

Bu loyiha orqali siz Pythonda asosiy amallarni bajara olasiz: ma'lumotlarni yig‘ish, shart operatorlari va sikllardan foydalanish, va kontaktlar ro‘yxatini boshqarish. Ushbu dastur amaliy loyiha bo‘lib, dasturlash ko‘nikmalaringizni mustahkamlashga yordam beradi.

Qo‘shimcha Maslahatlar:

1. Dasturga qo‘shimcha xususiyatlar qo‘shing. Masalan, kontaktlarni tahrirlash yoki kontaktlarni faylga saqlash.

2. O‘z kodlaringizni doim test qiling va yangilab turing

Ummuman olganda bu judayam katta loyiha siz uchun hozir lekin siz dasturlash yoki hacking yo'nalishida ketsangiz bundan ham katta turdagi dasturlarni tuzasiz.

Natijani ko'rishingiz mumkin biz Kali linux operatsion tizmidan foydalangan holda ushbu dasturni ishga tushurdik.