C# Methods (Metodlar)

C# dasturlash tilida metodlar (methods) kodni qayta ishlatish va mantiqiy ravishda ajratish uchun ishlatiladi. Metodlar bir yoki bir nechta operatsiyalarni bajarish uchun yozilgan kod bloklaridir. Metodlardan foydalanish dastur tuzilishini soddalashtiradi, kodni qayta ishlatish imkoniyatini beradi va dastur o‘qiluvchanligini oshiradi.

Metodning asosiy tuzilishi

Metod quyidagi tarkibiy qismlardan iborat:

[Kiruvchi_tur] Return_tur Metod_nomi([Parametrlar])
{
    // Metod tanasi
    return [Qiymat];
}

Tushuntirish:

1. Kiruvchi_tur: Modifikator (masalan, public, private) metodning qayerdan foydalanilishi mumkinligini belgilaydi.

2. Return_tur: Metod qaytaradigan qiymatning turi (int, string, void va hokazo).

3. Metod_nomi: Metodning nomi, bu nom orqali metod chaqiriladi.

4. Parametrlar: Metodga uzatiladigan ma’lumotlar.

5. Metod tanasi: Metod ichida bajariladigan kod.

6. return: Qaytish qiymati (faqat void bo‘lmagan metodlar uchun).

Metodni e’lon qilish va chaqirish

Void metod (hech qanday qiymat qaytarmaydigan)

public void Salomlash()
{
    Console.WriteLine("Salom, dunyo!");
}

Metod chaqiruv:

Salomlash();

Chiqish:

Salom, dunyo!

Qiymat qaytaradigan metod

public int Kvadrat(int son)
{
    return son * son;
}

Metod chaqiruv:

int natija = Kvadrat(5);
Console.WriteLine(natija);

Chiqish:

25

Parametrli metodlar

Parametrli metodlar chaqirilganda qiymatlar uzatishga imkon beradi.

Bir parametrli metod

public void Salomlash(string ism)
{
    Console.WriteLine($"Salom, {ism}!");
}

Metod chaqiruv:

Salomlash("Ali");

Chiqish:

Salom, Ali!

Bir nechta parametrli metod

public int Hisobla(int son1, int son2)
{
    return son1 + son2;
}

Metod chaqiruv:

int yigindi = Hisobla(10, 20);
Console.WriteLine(yigindi);

Chiqish:

30

Qaytarmaydigan metodlar (void)

Metoddan hech qanday qiymat qaytarish talab qilinmasa, uning return turi void bo‘ladi.

public void ChopEt(string matn)
{
    Console.WriteLine(matn);
}

Chaqiruv:

ChopEt("Dasturlashni o‘rganing!");

Chiqish:

Dasturlashni o‘rganing!

Qiymat qaytaradigan metodlar

Metod natija qaytarganda uning return turi qiymat turi bilan belgilanadi (int, string va hokazo).

public double PerimetrHisobla(double uzunlik, double kenglik)
{
    return 2 * (uzunlik + kenglik);
}

Chaqiruv:

double perimetr = PerimetrHisobla(5.0, 3.0);
Console.WriteLine(perimetr);

Chiqish:

16

Overloading (Metodlarni ortiqcha yuklash)

Bir xil nomga ega bo‘lgan, lekin turli parametrlar bilan ishlaydigan metodlarni yaratish mumkin. Bu metodlarni ortiqcha yuklash deb ataladi.

public int Hisobla(int son1, int son2)
{
    return son1 + son2;
}

public double Hisobla(double son1, double son2)
{
    return son1 + son2;
}

Chaqiruv:

Console.WriteLine(Hisobla(10, 20));
Console.WriteLine(Hisobla(5.5, 2.3));

Chiqish:

30
7.8

Static metodlar

Static metodlar sinfga bog‘langan bo‘ladi va ob’ekt yaratmasdan chaqiriladi.

public static void StaticMetod()
{
    Console.WriteLine("Bu static metod!");
}

Chaqiruv:

ClassNomi.StaticMetod();

Chiqish:

Bu static metod!

Rekursiv metodlar

Metod o‘zini o‘zi chaqirsa, bu rekursiv metod deb ataladi. Rekursiv metodlar odatda muayyan shart bilan to‘xtaydi.

Faktorialni hisoblash

public int Faktorial(int n)
{
    if (n <= 1)
        return 1;
    return n * Faktorial(n - 1);
}

Chaqiruv:

int natija = Faktorial(5);
Console.WriteLine(natija);

Chiqish:

120

Xulosa

• Metodlar dastur tuzilishini soddalashtiradi va kodni qayta ishlatish imkonini beradi.

• Metodlar parametrlar va qaytish qiymatlari bilan ishlaydi.

• Static va rekursiv metodlar maxsus vazifalar uchun ishlatiladi.