SQL da BETWEEN Operatori

BETWEEN operatori SQL tilida ma'lumotlarni oraliq qiymatlar bo‘yicha filtrlash uchun ishlatiladi. U kichik qiymat va katta qiymat oralig‘ida joylashgan barcha yozuvlarni tanlash imkonini beradi.

BETWEEN Operatorining Asosiy Sintaksisi

SELECT ustun_nomi
FROM jadval_nomi
WHERE ustun_nomi BETWEEN qiymat1 AND qiymat2;

• ustun_nomi: Filtrlash uchun tanlanadigan ustun.

• qiymat1 va qiymat2: Oraliq qiymatlar.

• BETWEEN operatori qiymat1 va qiymat2 qiymatlarini o‘z ichiga oladi.

BETWEEN Operatorining Xususiyatlari

1. Qiymatlar oralig‘ida ma'lumotlarni tanlaydi.

2. Katta va kichik qiymatlar orasidagi barcha yozuvlarni o‘z ichiga oladi.

3. Numerik (sonli), sana (date) va matnli (string) ma'lumot turlari bilan ishlaydi.

4. INCLUSIVE (chegaraviy qiymatlarni ham qo‘shib hisoblaydi).

BETWEEN Operatorida Ma'lumot Turlari

Sonli Qiymatlar Bilan Ishlash

Misol jadval: Faraz qilaylik, mahsulotlar nomli jadval bor:

id	nom	narx
1	Kompyuter	500
2	Monitor	150
3	Klaviatura	50
4	Sichqoncha	30
5	Printer	200

Vazifa: Narxi 50 va 200 oralig‘idagi mahsulotlarni tanlash.

SQL so‘rovi:

SELECT * 
FROM mahsulotlar 
WHERE narx BETWEEN 50 AND 200;

Natija:

id	nom	narx
2	Monitor	150
3	Klaviatura	50
5	Printer	200

Izoh: 50 va 200 qiymatlari ham natijaga kiritiladi.

Sana (DATE) Qiymatlar Bilan Ishlash

Misol jadval: Faraz qilaylik, buyurtmalar jadvali quyidagicha:

id	mijoz	sana	summa
1	Alisher	2024-01-01	500
2	Shahlo	2024-02-15	300
3	Bobur	2024-03-10	400
4	Dilnoza	2024-03-20	350
5	Temur	2024-04-01	450

Vazifa: 2024-02-01 va 2024-03-31 oralig‘ida bo‘lgan buyurtmalarni tanlash.

SQL so‘rovi:

SELECT * 
FROM buyurtmalar
WHERE sana BETWEEN '2024-02-01' AND '2024-03-31';

Natija:

id	mijoz	sana	summa
2	Shahlo	2024-02-15	300
3	Bobur	2024-03-10	400
4	Dilnoza	2024-03-20	350

Matnli (String) Qiymatlar Bilan Ishlash

BETWEEN operatori matnli ma'lumotlar bilan ishlaganda alfavit tartibi asosida qidiruvni amalga oshiradi.

Misol jadval:

id	ism
1	Alisher
2	Bobur
3	Dilnoza
4	Shahlo
5	Temur

Vazifa: Ismlari A va D harflari oralig‘ida joylashganlarni tanlash.

SQL so‘rovi:

SELECT * 
FROM talabalar
WHERE ism BETWEEN 'A' AND 'D';

Natija:

id	ism
1	Alisher
2	Bobur
3	Dilnoza

Izoh: SQL alfavit tartibida ishlaydi. Shuning uchun A dan D gacha bo‘lgan barcha ism natijalari chiqariladi.

BETWEEN Operatorini NOT Bilan Ishlatish

Agar BETWEEN operatorini NOT kalit so‘zi bilan birgalikda ishlatsak, u tanlangan oraliqdan tashqaridagi qiymatlarni qaytaradi.

Misol

Vazifa: Narxi 50 va 200 oralig‘ida bo‘lmagan mahsulotlarni tanlash.

SQL so‘rovi:

SELECT * 
FROM mahsulotlar
WHERE narx NOT BETWEEN 50 AND 200;

Natija:

id	nom	narx
1	Kompyuter	500
4	Sichqoncha	30

BETWEEN Operatorining Afzalliklari

1. Qisqa va Tushunarli: Bir nechta shart yozish o‘rniga BETWEEN yordamida qisqa va aniq yozish mumkin.

2. Samarali: Son, sana va matn qiymatlari bilan samarali ishlaydi.

3. Inclusive: Chegaraviy qiymatlarni ham qamrab oladi.

BETWEEN Operatorining Kamchiliklari

1. Inclusive Bo‘lishi: Ba'zi holatlarda chegaraviy qiymatlarni chiqarishni xohlamasangiz, qo‘shimcha shart yozishga to‘g‘ri keladi. Misol:

   SELECT * 
   FROM mahsulotlar 
   WHERE narx > 50 AND narx < 200;

2. Matnli Ma'lumotlarda: Alfavit tartibidagi qiymatlarni tushunish qiyin bo‘lishi mumkin.

Xulosa

• BETWEEN operatori qiymatlarni oraliqda tanlash uchun ishlatiladi.

• U qiymat1 va qiymat2 chegaraviy qiymatlarni ham o‘z ichiga oladi.

• NOT BETWEEN yordamida oraliqdan tashqaridagi qiymatlarni tanlash mumkin.

• Sonli, sana va matnli qiymatlar bilan ishlaydi.

BETWEEN operatori yordamida murakkab shartlarni qisqa va aniq ifodalash mumkin