4-6

8.4. Joriy ishlayotgan ishlarni ko‘rsatish (List Current Jobs)

Linux tizimida terminal orqali joriy sessiyada ishlayotgan barcha ishlarni (jobs) kuzatish mumkin. Bu yordamida ishlarning holati, masalan, fon rejimidagi yoki to‘xtatilgan ishlar haqida ma'lumot olish va ularga boshqaruvni qayta tiklash mumkin.

Nazariy tushuntirish:

Ishlar buyruqlar terminalda ishlaganda foreground (asosiy rejim) yoki background (fon rejimi) holatida bo‘lishi mumkin.
Ishlarning holati quyidagicha bo‘lishi mumkin:
- Running – Ish davom etmoqda.
- Stopped – Ish vaqtincha to‘xtatilgan.
- Done – Ish bajarilgan va tugallangan.

Amaliy misollar:

Joriy ishlarni ko‘rsatish:
```
jobs
```
Bu buyruq hozirgi terminal sessiyasida ishlayotgan barcha ishlarni ro‘yxatlaydi. Natija:
```
[1]+  Running  sleep 300 &
[2]-  Stopped  vim
```
To‘xtatilgan ishni davom ettirish:
```
fg %2
```
Bu buyruq 2 raqamli ishni asosiy rejimga qaytarib davom ettiradi.
Ishni fon rejimida davom ettirish:
```
bg %1
```
Bu buyruq 1 raqamli ishni fon rejimida davom ettiradi.
Ishni identifikator orqali boshqarish:
```
kill %1
```
Bu buyruq 1 raqamli ishni to‘xtatadi yoki yakunlaydi.

Foydali buyruqlar:

jobs -l – Ishlarning PID (jarayon identifikatori) bilan ko‘rsatilishi.
jobs -p – Faqat jarayon identifikatorlarini ko‘rsatish.

8.5. Ishlayotgan jarayon haqida ma'lumot topish (Finding information about a running process)

Linux tizimida ishlayotgan jarayonlar haqida batafsil ma'lumot olish muhim hisoblanadi. Bu ma'lumotlar yordamida jarayon identifikatori (PID), dastur nomi, ishlatilayotgan resurslar (CPU, RAM) va boshqa holatlar tahlil qilinadi.

Nazariy tushuntirish:

Har bir jarayon tizimda o‘ziga xos PID (Process ID) identifikatoriga ega.
Jarayonlar haqida ma'lumot olish uchun turli buyruqlar va vositalar qo‘llaniladi:
- ps – Jarayonlarning holati haqida ma'lumot beradi.
- top – Jarayonlarni real vaqt rejimida ko‘rsatadi.
- htop – top buyrug‘ining qulay interfeysli versiyasi.

Amaliy misollar:

Jarayonlar ro‘yxatini ko‘rsatish:
```
ps aux
```
Bu buyruq barcha ishlayotgan jarayonlarning batafsil ro‘yxatini ko‘rsatadi.
Ma’lum jarayonni qidirish:
```
ps aux | grep apache
```
Bu buyruq apache bilan bog‘liq barcha jarayonlarni topadi.
Jarayonni real vaqt rejimida kuzatish:
```
top
```
Bu buyruq ishlayotgan jarayonlarni real vaqt rejimida ko‘rsatadi. CPU va RAM resurslaridan foydalanish kuzatiladi.
htop orqali jarayonlarni boshqarish:
```
htop
```
Bu vosita orqali jarayonlarni interfeys orqali boshqarish, o‘chirish va tahlil qilish mumkin.
Muayyan jarayon haqida batafsil ma'lumot:
```
ps -p 1234 -o pid,cmd,%cpu,%mem
```
Bu buyruq 1234 PID li jarayonning protsessor va xotira ishlatilishini ko‘rsatadi.

Qo‘llanilish holatlari:

Tizimdagi yuqori yuklanma sababini aniqlash.
Muayyan dastur yoki xizmatning holatini kuzatish.
Xavfsizlik va monitoring uchun jarayonlarni tahlil qilish.

8.6. Barcha jarayonlarni ko‘rsatish (List all processes)

Linux tizimida ishlayotgan barcha jarayonlarni ko‘rish va boshqarish uchun maxsus buyruqlar qo‘llaniladi. Bu jarayonlar barcha foydalanuvchilarga tegishli bo‘lishi mumkin va ular tizim xizmatlari, foydalanuvchi dasturlari yoki fon jarayonlarini o‘z ichiga oladi.

Nazariy tushuntirish:

Jarayonlar tizim resurslarini boshqaradi va har birining o‘ziga xos PID identifikatori mavjud.
Barcha jarayonlarni ko‘rsatish uchun ps, top, htop, pgrep kabi buyruqlardan foydalaniladi.

Amaliy misollar:

Barcha jarayonlarni ko‘rsatish:
```
ps -e
```
Bu buyruq tizimda ishlayotgan barcha jarayonlarni ko‘rsatadi.
Jarayonlar va ularning tafsilotlari:
```
ps aux
```
Bu buyruq jarayonlar haqida batafsil ma'lumot beradi, jumladan, foydalanuvchi nomi, CPU va RAM ishlatilishi.
Jarayonlarni pgrep yordamida qidirish:
```
pgrep -l apache
```
Bu buyruq apache xizmatiga tegishli barcha jarayonlarni topadi.
Jarayonlarni real vaqt rejimida ko‘rish:
```
top
```
Natija: Real vaqt rejimida ishlayotgan jarayonlar va ularning resurslardan foydalanishi ko‘rsatiladi.
kill buyrug‘i yordamida jarayonni to‘xtatish:
```
kill 1234
```
Bu buyruq 1234 PID li jarayonni to‘xtatadi.
Jarayonlarni saralash:
```
ps aux --sort=-%cpu
```
Bu buyruq CPU ishlatilishi bo‘yicha jarayonlarni saralab ko‘rsatadi.

Foydali parametrlar:

ps -ef – Foydalanuvchi va jarayonlarni to‘liq ko‘rsatadi.
top va htop – Real vaqt rejimida monitoring qilish uchun.
pgrep – Muayyan jarayonlarni nomi bo‘yicha qidirish.

Xulosa:

Joriy ishlayotgan ishlarni ko‘rsatish – terminal sessiyasida ishlayotgan ishlarning holatini kuzatish imkonini beradi.
Ishlayotgan jarayonlar haqida ma'lumot topish – jarayonlarni tahlil qilish va boshqarishda muhim vosita hisoblanadi.
Barcha jarayonlarni ko‘rsatish – tizimdagi barcha jarayonlarni ko‘rish va boshqarish uchun keng imkoniyatlar taqdim etadi.

Previous1-3 Next9-bob: Yo‘naltirish (Redirection)

Last updated 2 months ago