C# CLASS MEMBERS

C# dasturlash tilida class members (sinf a’zolari) sinfning tarkibiy qismlari bo‘lib, ular sinfning funksionalligini belgilaydi. Class members ga o‘zgaruvchilar, xususiyatlar, metodlar, konstruktorlar va boshqa elementlar kiradi. Ushbu qo‘llanmada class members haqida to‘liq tushuncha va misollar keltiriladi.

Class Members turlari

C# da class members quyidagi asosiy turlarga bo‘linadi:

1 Fields (Maydonlar)

Fields - sinf ichidagi o‘zgaruvchilar bo‘lib, ular ma’lumotlarni saqlash uchun ishlatiladi.

public class Mashina
{
    public string Model;
    public int Yil;
}

2 Properties (Xususiyatlar)

Properties ma’lumotlarni o‘qish va yozishni boshqaradi. Ular getter va setter yordamida aniqlanadi.

public class Mashina
{
    private string model;

    public string Model
    {
        get { return model; }
        set { model = value; }
    }
}

3 Methods (Metodlar)

Methods sinfning vazifalarini aniqlaydi va sinfga tegishli operatsiyalarni bajaradi.

public class Mashina
{
    public void ChopEt()
    {
        Console.WriteLine("Bu metod ishladi!");
    }
}

4 Constructors (Konstruktorlar)

Constructors ob’ekt yaratishda ishlatiladi va boshlang‘ich qiymatlarni o‘rnatadi.

public class Mashina
{
    public string Model;

    public Mashina(string model)
    {
        Model = model;
    }
}

5 Events (Voqealar)

Events sinf ichida voqealarni boshqarish uchun ishlatiladi.

public class Signal
{
    public event Action Hodisa;

    public void IshgaTushirish()
    {
        Hodisa?.Invoke();
    }
}

6 Indexers (Indekserlar)

Indexers sinfni massiv sifatida ishlatish imkonini beradi.

public class Kutubxona
{
    private string[] kitoblar = new string[5];

    public string this[int index]
    {
        get { return kitoblar[index]; }
        set { kitoblar[index] = value; }
    }
}

Class Members bilan ishlash

Misol: Barcha asosiy class members

public class Talaba
{
    // Field
    private string ism;

    // Property
    public string Ism
    {
        get { return ism; }
        set { ism = value; }
    }

    // Constructor
    public Talaba(string ism)
    {
        this.ism = ism;
    }

    // Method
    public void Salomlash()
    {
        Console.WriteLine($"Salom, {ism}!");
    }
}

// Chaqiruv
Talaba talaba = new Talaba("Ali");
talaba.Salomlash();

Chiqish:

Salom, Ali!

Static va Instance members

Static members

Static members sinfga bog‘langan bo‘lib, ob’ekt yaratmasdan chaqiriladi.

public class Matematika
{
    public static int Kvadrat(int son)
    {
        return son * son;
    }
}

// Chaqiruv
Console.WriteLine(Matematika.Kvadrat(5));

Chiqish:

25

Instance members

Instance members ob’ekt yaratishni talab qiladi va har bir ob’ekt uchun alohida bo‘ladi.

public class Mashina
{
    public string Model;

    public void ChopEt()
    {
        Console.WriteLine($"Model: {Model}");
    }
}

// Chaqiruv
Mashina mashina = new Mashina();
mashina.Model = "Toyota";
mashina.ChopEt();

Chiqish:

Model: Toyota

Afzalliklari

1. Ma’lumotlarni boshqarish: Xususiyatlar yordamida ma’lumotlar xavfsizligini ta’minlash.

2. Modullik: Vazifalarni metodlarga ajratish orqali kodni soddalashtirish.

3. Qayta ishlatish: Konstruktorlar va static metodlar yordamida qayta foydalanish.

Xulosa

C# da class members sinflarning asosiy qismini tashkil etadi va ular yordamida ma’lumotlarni boshqarish, vazifalarni bajarish va ob’ektlarni yaratish amalga oshiriladi. Fields, properties, methods, constructors kabi elementlar dasturda sinflarni kuchli va moslashuvchan qiladi.