Bug Bounty

Bug Bounty Nima ?

Bug Bounty – bu kompaniyalar yoki tashkilotlar tomonidan ishlab chiqilgan xavfsizlik zaifliklarini aniqlash va ularni tuzatish maqsadida, mustaqil xavfsizlik mutaxassislari (bug bounty hunters) tomonidan o‘z tizimlariga hujumlarni amalga oshirish uchun mukofotlar taqdim etiladigan jarayon. Bu mukofotlar xatolik yoki zaiflik topilgan har bir holatga bog‘liq bo‘ladi.

Bug bounty dasturlari ko‘pincha quyidagi xususiyatlarga ega:

1. Xatoliklar va Vulnerabilities: Tizimdagi xatoliklar, koddagi zaifliklar yoki tizimni buzish mumkin bo‘lgan zaifliklar.

2. Mukofotlar: Xatoliklar topilganida mukofotlar beriladi. Bu mukofotlar moliyaviy yoki boshqa shaklda bo‘lishi mumkin.

3. Jamoatchilikka ochiq bo‘lishi mumkin: Ba’zi kompaniyalar o‘z tizimlarini tekshirish uchun umumiy bug bounty dasturlarini e’lon qiladilar

Bug Bounty Turlari

Bug bounty dasturlari bir nechta turga bo‘linadi, va har bir turda qaysi tipdagi xatoliklar va zaifliklar ko‘rib chiqilishi haqida o‘ziga xos qoidalar bo‘ladi.

1. Web Application Vulnerabilities Bu turdagi bug bounty dasturlari web-saytlar va web-ilovalaridagi xatoliklarni aniqlashga qaratilgan. Misollar:

   • XSS (Cross-Site Scripting): Web sahifasiga zararli skriptlar kiritish.

   • SQL Injection: Ma'lumotlar bazasiga kirib, ma'lumotlarni o‘zgartirish yoki olish.

   • CSRF (Cross-Site Request Forgery): Xavfsizlikni aylanib o‘ta olish uchun foydalanuvchilarni xato ishlarga yo‘naltirish.

2. Mobile Application Vulnerabilities Mobil ilovalar uchun maxsus bug bounty dasturlari. Bu turdagi xatoliklar mobil ilovalarida mavjud bo‘lishi mumkin.

   • Insecure Data Storage: Ma'lumotlarni xavfsiz bo‘lmagan joylarda saqlash.

   • Reverse Engineering: Ilovadagi kodni tahlil qilib, zaifliklarni aniqlash.

3. Infrastructure Vulnerabilities Tarmoq yoki infratuzilma zaifliklari uchun bug bounty dasturlari. Bu turdagi xatoliklar serverlar, routerlar, yoki boshqa tarmoq qurilmalarida bo‘lishi mumkin.

4. IoT (Internet of Things) Vulnerabilities IoT qurilmalaridagi zaifliklar. Masalan, kameralar, aqlli uy tizimlari, va boshqa qurilmalarni ekspluatatsiya qilish.

Bug Bounty Dasturlari

Bug bounty dasturlari o‘zlarini tashkil etish va xatoliklarni topish uchun quyidagi platformalar orqali amalga oshiriladi:

1. HackerOne HackerOne – bu eng mashhur va keng tarqalgan bug bounty platformalaridan biri. U yirik kompaniyalar va tashkilotlar tomonidan qo‘llaniladi. Misollar: Uber, GitHub, Twitter.

   • Foydalanish: Ro‘yxatdan o‘tganingizdan so‘ng, turli kompaniyalar tomonidan e’lon qilingan bug bounty dasturlariga kirishingiz mumkin.

   • Mukofotlar: Dasturda muvaffaqiyatli bug topgan foydalanuvchilarga mukofot beriladi.

   Link: https://www.hackerone.com/
2. Bugcrowd Bugcrowd boshqa mashhur platformadir va turli kompaniyalar va tashkilotlar o‘z dasturlarini Bugcrowd orqali e'lon qiladilar.

   • Foydalanish: Bugcrowd’da xatoliklarni aniqlash orqali mukofotlar topishingiz mumkin.

   • Mukofotlar: Mukofotlar xatolikning xavf darajasiga qarab belgilanadi.

   Link: https://www.bugcrowd.com/
3. Synack Synack platformasi xavfsizlik mutaxassislarini qo‘llab-quvvatlash va xatoliklarni aniqlash uchun maxsus tashkilotlarni birlashtiradi. Synack ko‘proq yirik tashkilotlarga xizmat qiladi.

   • Foydalanish: Synack platformasi uchun xususan xavfsizlik mutaxassislari ro‘yxatdan o‘tib, tizimlarni tekshirish imkoniyatiga ega bo‘ladi.

   Link: https://www.synack.com/
4. Cobalt Cobalt platformasi B2B xizmatlariga mo‘ljallangan, ya'ni yirik korxonalar uchun bug bounty dasturlarini taqdim etadi.

   Link: https://cobalt.io/

Bug Bounty Qo‘llanma: Qanday Ishlashni O‘rganish

Agar siz bug bounty hunter bo‘lishni istasangiz, quyidagi qadamlarni bajarish kerak:

1. O‘rganish va Tayyorlanish Bug bounty uchun quyidagi bilim va ko‘nikmalarni o‘zlashtirishingiz kerak:

   • Xavfsizlikka oid asoslar (XSS, SQLi, CSRF, XSRF, LFI, RCE)

   • Pentesting (penetration testing) asoslari

   • Tarmoq xavfsizligi

   • Dasturlash (Python, JavaScript, Bash, SQL)

   Manbalar:

   • TryHackMe va Hack The Box kabi platformalar orqali o‘rganish.

   • PortSwigger Web Security Academy (Web Application Security)

2. Bug Bounty Platformalarida Ro‘yxatdan O‘tish Eng mashhur platformalardan ro‘yxatdan o‘tib, dasturlarda qatnashish:

   • HackerOne

   • Bugcrowd

   • Synack

3. Xatoliklarni Qidirish va Topish Har bir platformada o‘zining xatolik va zaifliklar ro‘yxati mavjud bo‘ladi. Ushbu ro‘yxatni tekshirib, mavjud zaifliklarni aniqlashga harakat qiling.

4. Masalalarni Yechish va Flaglar Topish Bug bounty musobaqalarida masalalar ko‘pincha flaglar (maxfiy ma'lumotlar)ni topish bilan bog‘liq bo‘ladi. Siz topgan flaglarni platformaga yuborishingiz kerak.

5. Mukofotlar va Hisob-kitob Topgan xatoligingizga qarab mukofotlar olishingiz mumkin. Mukofotlar miqdori zaiflikning xavflilik darajasiga va kompaniya siyosatiga bog‘liq.

Bug Bounty Dasturlari Bilan Nimani Yaxshi Topish Mumkin?

Bug bounty dasturlarida quyidagi turdagi ayrim zaifliklarni topish mumkin:

• Web Ilovalaridagi XSS (Cross-Site Scripting)

• SQL Injection

• Access Control Vulnerabilities

• Insecure File Uploads

• Sensitive Data Exposure

• Command Injection

• Authentication and Session Management Issues

Bug Bounty Hunter bo‘lishning Foydalari

• Mukofotlar: Har bir muvaffaqiyatli xatolik uchun pul mukofotlari.

• Karyera imkoniyatlari: Bu sohada tajriba orttirganingizda, xavfsizlik kompaniyalarida ishlash imkoniyatlari paydo bo‘ladi.

• Tarmoq qurish: Xavfsizlik mutaxassislari bilan ishlash va o‘z bilimlaringizni kengaytirish imkoniyati.

Xulosa

Bug bounty – bu xavfsizlikni ta'minlashda, tizimdagi zaifliklarni topish va ularni tuzatish uchun yaxshi imkoniyatdir. Agar siz xavfsizlik sohasiga qiziqsangiz va masalalarni yechishga tayyor bo‘lsangiz, bug bounty dasturlari orqali o‘zingizni sinab ko‘rishingiz mumkin. Yaxshi bilimga ega bo‘lish va tajriba orttirish orqali muvaffaqiyatli bug bounty hunter bo‘lishingiz mumkin.