1-2 bo'lim
3.1. Absolyut va nisbiy yo‘llar (Absolute vs Relative Directories)
Kataloglar bilan ishlashda absolyut va nisbiy yo‘llar tushunchasi muhim ahamiyatga ega. Har bir katalog yoki faylning joylashuvi kompyuter tizimida o‘ziga xos yo‘l orqali aniqlanadi.
Absolyut yo‘l (Absolute Path)
Absolyut yo‘l – bu katalog yoki faylning tizimning ildiz katalogidan (/) boshlab to‘liq manzilini ko‘rsatuvchi yo‘ldir. Absolyut yo‘l qayerda bo‘lsangiz ham o‘zgarmaydi va to‘liq yo‘lni ko‘rsatadi.
Misol:
Bu yo‘lda:
/– Ildiz katalogi./home/username/documents/– Kataloglar zanjiri.file.txt– Fayl nomi.
Afzalliklari:
Absolyut yo‘llar aniq va to‘liq manzilni beradi.
Foydalanuvchi yoki jarayon qayerda bo‘lishidan qat’i nazar, fayl yoki katalogga to‘g‘ridan-to‘g‘ri kirish mumkin.
Kamchiliklari:
Uzoq yo‘llar noqulay va yozilishi qiyin bo‘lishi mumkin.
Har safar kataloglar zanjirini to‘liq ko‘rsatish talab etiladi.
Misol – Absolyut yo‘l orqali katalogga o‘tish:
Bu buyruq sizni /var/log katalogiga olib boradi.
Nisbiy yo‘l (Relative Path)
Nisbiy yo‘l – bu joriy (hozirgi) katalogga nisbatan ko‘rsatilgan yo‘ldir. Bu yo‘lda faqat kerakli kataloglar zanjiri ko‘rsatiladi va ildiz katalogi (/) ko‘rsatilmaydi.
Misol:
Bu nisbiy yo‘l joriy katalog ichidagi documents papkasidagi file.txt faylini anglatadi.
Afzalliklari:
Qisqa va sodda yoziladi.
Ko‘p hollarda foydalanish qulay.
Kamchiliklari:
Faqat joriy katalogga nisbatan ishlaydi, shu sababli noto‘g‘ri yo‘lda bo‘lsangiz, xatoliklar yuzaga kelishi mumkin.
Misollar – Nisbiy yo‘l orqali katalogga o‘tish:
Yuqoridagi katalogga o‘tish:
Bu buyruq joriy katalogdan yuqoridagi darajaga olib boradi.
Joriy katalog ichidagi boshqa katalogga o‘tish:
Yuqoridagi katalogdagi boshqa papkaga o‘tish:
Joriy katalogni ko‘rish (pwd buyrug‘i)
Siz qaysi katalogda turganingizni bilish uchun pwd (Print Working Directory) buyrug‘ini ishlatishingiz mumkin:
Misol:
Bu joriy katalogning absolyut yo‘lini ko‘rsatadi.
Absolyut va nisbiy yo‘llarning qiyosiy tahlili
Yo‘lning boshlanishi
Ildiz katalog (/) bilan boshlanadi
Joriy katalogga nisbatan ko‘rsatiladi
Moslashuvchanlik
Aniq, lekin moslashuvchan emas
Moslashuvchan, lekin joriy katalogga bog‘liq
Qulaylik
Uzun va ko‘proq yozilishi kerak
Qisqa va tezroq yoziladi
3.2. So‘nggi katalogga qaytish (Change to the Last Directory)
Bashda kataloglar o‘rtasida harakatlanishda ko‘pincha oldingi katalogga qaytish talab etiladi. Bash shell'ida so‘nggi katalogga tezkor qaytish uchun maxsus - parametri qo‘llaniladi.
Misol:
Tushuntirish:
cd -buyrug‘i so‘nggi foydalanilgan katalogga qaytaradi.Bu usul ko‘p kataloglar o‘rtasida tezkor o‘tish uchun juda qulay.
Amaliy holatlar:
Kataloglar o‘rtasida almashish: Fayllar yoki skriptlar ustida ishlayotganda turli kataloglarga ko‘p marta o‘tish talab etiladi.
cd -yordamida vaqt tejash mumkin.Debug yoki texnik xizmat ko‘rsatishda: Log fayllarini tahlil qilish yoki muammolarni aniqlash uchun kataloglar o‘rtasida tez o‘tib yurish zarur bo‘ladi.
Xulosa
Absolyut yo‘llar fayl yoki katalogga aniq yo‘lni ko‘rsatib, har doim bir xil natijani ta’minlaydi, ammo uzoq yo‘llar ko‘pincha noqulay.
Nisbiy yo‘llar qisqa va moslashuvchan, ammo faqat joriy katalogga bog‘liq holda ishlaydi.
So‘nggi katalogga qaytish uchun
cd -buyrug‘idan foydalanish orqali vaqt va resurslarni tejash mumkin.
Last updated