Tarmoqning asosiy qurilmalari (Router, Switch, Hub, Modem)
Last updated
Last updated
Tarmoq qurilmalari – bu qurilmalar ma’lumotlarni uzatish, ulanishni ta'minlash va tarmoq infratuzilmasini boshqarish uchun ishlatiladi. Quyida router, switch, hub va modem kabi asosiy tarmoq qurilmalari haqida batafsil tushuncha beriladi.
Tavsif
Router – tarmoq qurilmalari o‘rtasida ma'lumot paketlarini yo‘naltirish uchun ishlatiladigan qurilma. U ikki yoki undan ortiq tarmoqlarni birlashtiradi va internet bilan bog‘lanishda muhim rol o‘ynaydi.
Yo‘naltirish (Routing): Ma'lumot paketlarini to‘g‘ri manzilga yo‘naltirish.
Tarmoq ulanishini boshqarish: Turli tarmoqlarni ulash va boshqarish.
Xavfsizlik: Ba'zi routerlar xavfsizlik devori (firewall) va VPN qo‘llab-quvvatlash imkoniyatiga ega.
Qo‘shimcha xizmatlar: DHCP (IP manzillarni avtomatik taqsimlash) va NAT (bir nechta qurilmalarni bitta umumiy IP orqali ulash).
Afzalliklari
Yuqori tezlik va samaradorlik.
Bir nechta tarmoqlarni ulash imkoniyati.
Xavfsizlikning yaxshilangan funksiyalari.
Qo‘llanilishi
Internet ulanishi uchun uy tarmoqlarida.
Korporativ tarmoqlarni ulash va boshqarishda.
Wi-Fi routerlar (masalan, TP-Link, D-Link) keng tarqalgan.
Tavsif
Switch – lokal tarmoq ichida (LAN) qurilmalarni ulash va ular o‘rtasida ma'lumot almashishni boshqarish uchun ishlatiladi. Switch ma'lumotlarni to‘g‘ri manzilga yo‘naltirishda muhim rol o‘ynaydi.
Asosiy funksiyalari
Ma'lumotni yo‘naltirish: Paketlarni to‘g‘ri qurilmaga yetkazadi (MAC manzil asosida).
Tarmoq segmentatsiyasi: Trafikni segmentlarga bo‘lish va samaradorlikni oshirish.
Qo‘shimcha xavfsizlik: Ayrim switchlar VLAN va port xavfsizligini qo‘llab-quvvatlaydi.
Afzalliklari
Trafikni samarali boshqaradi.
Har bir qurilma uchun alohida tarmoq ulanishini ta’minlaydi.
Tezkor va ishonchli ulanish.
Qo‘llanilishi
Ofis va korporativ tarmoqlarda qurilmalarni ulash uchun.
Katta hajmdagi lokal tarmoqlar uchun.
Cisco va Netgear kabi kompaniyalar switchlarni ishlab chiqaradi.
Tavsif
Hub – bir nechta qurilmalarni birlashtiruvchi va ma'lumotlarni barcha ulashgan qurilmalarga yuboruvchi oddiy tarmoq qurilmasi. Hub switchga nisbatan kamroq funksionallikka ega.
Asosiy funksiyalari
Broadcasting: Har qanday ma'lumotni barcha ulashgan qurilmalarga yuboradi.
Ulash: Bir nechta qurilmalarni bir tarmoqqa ulash uchun ishlatiladi.
Afzalliklari
Oddiy va arzon narx.
O‘rnatish va ishlatish qulay.
Kamchiliklari
Samaradorlik past (trafikni boshqarish imkoniyati yo‘q).
Ma'lumotning noto‘g‘ri manzilga yetib borish ehtimoli yuqori.
Qo‘llanilishi
Kichik tarmoqlar uchun yoki arzon echim sifatida.
Hozirda switchlar hublarning o‘rnini bosgan.
Tavsif
Modem – analog signalni raqamli signalga va aksincha o‘zgartirish uchun ishlatiladi. Internet provayderlaridan keluvchi signalni foydalanuvchining tarmog‘iga moslashtirish uchun modem muhim hisoblanadi.
Asosiy funksiyalari
Signalni o‘zgartirish: Internet provayderidan keladigan analog signalni raqamli signalga aylantiradi.
Internet ulanishi: Modem internet bilan aloqa qilishning asosiy qismidir.
Bridge funksiyasi: Foydalanuvchi tarmog‘i va internetni bog‘laydi.
Afzalliklari
Internet ulanishini ta'minlash.
Tarmoqni tez va samarali ishlashiga yordam beradi.
Turlari
DSL modem: Telefon liniyalari orqali ishlaydi.
Kabel modem: Kabel televideniyesi liniyalari orqali ishlaydi.
Simsiz modem (Wireless): Mobil aloqa tarmoqlari orqali internetga ulanish uchun ishlatiladi.
Qo‘llanilishi
Uy tarmoqlari va kichik ofislar.
ISP (Internet Service Provider) xizmatlarida.
Router
Tarmoqlarni ulash va yo‘naltirish
Internet ulanishi
Xavfsizlik, tezlik
Narxi nisbatan yuqori
Switch
Lokal tarmoq qurilmalarini ulash
LAN infratuzilmasi
Yuqori samaradorlik
Faqat lokal tarmoq uchun
Hub
Oddiy ulanishni ta'minlash
Kichik va arzon tarmoqlar
Arzon, qulay
Trafikni boshqarish imkoniyati yo‘q
Modem
Internet signalini moslashtirish
Internet ulanishi
Oddiy va ishonchli ulanish
Cheklangan funksionallik
Tarmoqning asosiy qurilmalari bir-biridan farqli vazifalarni bajaradi, ammo ularning hammasi birgalikda tarmoq infratuzilmasining samarali ishlashini ta’minlaydi. Router va switch zamonaviy tarmoqda asosiy rol o‘ynaydi, hub esa oddiy tarmoqlarda ishlatiladi. Modem esa internet provayderlar va foydalanuvchi o‘rtasidagi bog‘lovchi vosita sifatida ishlatiladi. Zamonaviy IT sohasida ushbu qurilmalarni yaxshi tushunish tarmoqni samarali boshqarish uchun zarurdir.
