C# Multiple Variables (Bir nechta o‘zgaruvchilarni e’lon qilish va ishlatish)

C# dasturlash tilida bir nechta o‘zgaruvchini bir vaqtning o‘zida e’lon qilish va ulardan foydalanish dastur samaradorligini oshirish va kodni qisqa, tushunarli qilish uchun ishlatiladi. Quyida bir nechta o‘zgaruvchilarni ishlatishning nazariy jihatlari va amaliy qo‘llanishi batafsil tushuntiriladi.

Nazariy Qism

O‘zgaruvchi nima ?

• O‘zgaruvchi — bu dasturda ma’lumotlarni saqlash uchun ishlatiladigan idish. U ma’lum bir turdagi qiymatni saqlaydi.

• O‘zgaruvchi turi uning ichida qanday ma’lumot saqlanishini belgilaydi (masalan, butun sonlar, matnlar, haqiqiy sonlar).

Bir nechta o‘zgaruvchi nima uchun kerak?

1. Soddalik va tartib:

   • Bir xil turdagi o‘zgaruvchilarni bir satrda e’lon qilish orqali kodni tartibli qilasiz.

2. Resurslarni tejash:

   • Ko‘p satr yozish o‘rniga bir satrda bir nechta o‘zgaruvchini boshqarish qulay.

3. Bir xil qiymatlarni birgalikda boshqarish:

   • Bir nechta o‘zgaruvchiga bir xil qiymatni tezda berish imkoniyati mavjud.

Bir nechta o‘zgaruvchini e’lon qilish usullari

1 Bir xil turdagi o‘zgaruvchilar

Bir xil turdagi o‘zgaruvchilarni bir vaqtning o‘zida e’lon qilish:

int x, y, z;

2 Bir xil turdagi o‘zgaruvchilarga qiymat berish

O‘zgaruvchilarni e’lon qilish va ularga qiymat berishni bir satrda amalga oshirish:

int x = 5, y = 10, z = 15;

3 Bir xil qiymatni bir nechta o‘zgaruvchiga berish

Bir nechta o‘zgaruvchiga bir xil qiymatni ulash orqali berish:

int a, b, c;
a = b = c = 100;

4 Turli ma’lumot turlari bilan ishlash

Har xil turdagi o‘zgaruvchilarni alohida yoki birgalikda ishlatish:

int yosh = 25;
string ism = "Ali";
double narx = 19.99;

Amaliy Qism

Quyida bir nechta o‘zgaruvchilar bilan ishlashning amaliy misollari va ularning jarayonlari tushuntiriladi.

Misol 1: Bir nechta o‘zgaruvchini bir vaqtning o‘zida e’lon qilish

using System;

class Program
{
    static void Main(string[] args)
    {
        // Uchta o‘zgaruvchi bir satrda e’lon qilinmoqda
        int x = 5, y = 10, z = 15;

        // O‘zgaruvchilar qiymatini chiqarish
        Console.WriteLine($"x: {x}, y: {y}, z: {z}");
    }
}

Tushuntirish:

1. int x = 5, y = 10, z = 15;

   • int: Butun sonlarni saqlash uchun ishlatiladi.

   • x, y, z: O‘zgaruvchilar nomi.

   • =: Har bir o‘zgaruvchiga qiymat berish uchun ishlatiladi.

   • 5, 10, 15: O‘zgaruvchilarga berilgan qiymatlar.

2. Console.WriteLine:

   • Ekranga o‘zgaruvchilar qiymatini formatlangan holda chiqaradi.

Natija:

x: 5, y: 10, z: 15

Misol 2: Bir xil qiymatni bir nechta o‘zgaruvchiga berish

using System;

class Program
{
    static void Main(string[] args)
    {
        // Uchta o‘zgaruvchiga bir xil qiymat
        int a, b, c;
        a = b = c = 50;

        // Natijani chiqarish
        Console.WriteLine($"a: {a}, b: {b}, c: {c}");
    }
}

Tushuntirish:

1. a = b = c = 50;

   • 50: Barcha o‘zgaruvchilarga bir xil qiymat berilmoqda.

   • Bu bir necha satr kodni bitta satrda yozish imkonini beradi.

Natija:

a: 50, b: 50, c: 50

Misol 3: Har xil ma’lumot turlari bilan ishlash

using System;

class Program
{
    static void Main(string[] args)
    {
        // Har xil turdagi o‘zgaruvchilar
        string ism = "Ali";
        int yosh = 25;
        double balandlik = 1.75;

        // Natijani chiqarish
        Console.WriteLine($"Ismi: {ism}, Yoshi: {yosh}, Balandligi: {balandlik} metr");
    }
}

Tushuntirish:

1. string ism = "Ali";

   • string: Matnli ma’lumotlarni saqlash uchun ishlatiladi.

   • ism: O‘zgaruvchi nomi.

   • "Ali": O‘zgaruvchi qiymati.

2. int yosh = 25;

   • int: Butun sonlarni saqlash uchun ishlatiladi.

   • yosh: O‘zgaruvchi nomi.

   • 25: O‘zgaruvchi qiymati.

3. double balandlik = 1.75;

   • double: Haqiqiy sonlarni saqlash uchun ishlatiladi.

   • balandlik: O‘zgaruvchi nomi.

   • 1.75: O‘zgaruvchi qiymati.

Natija:

Ismi: Ali, Yoshi: 25, Balandligi: 1.75 metr

Misol 4: Foydalanuvchidan ma’lumot olib ishlatish

using System;

class Program
{
    static void Main(string[] args)
    {
        // Foydalanuvchidan ma’lumotlarni olish
        Console.WriteLine("Ismingizni kiriting:");
        string ism = Console.ReadLine();

        Console.WriteLine("Yoshingizni kiriting:");
        int yosh = Convert.ToInt32(Console.ReadLine());

        Console.WriteLine("Balandligingizni kiriting:");
        double balandlik = Convert.ToDouble(Console.ReadLine());

        // Natijani chiqarish
        Console.WriteLine($"Salom, {ism}! Yoshingiz {yosh} da va balandligingiz {balandlik} metr.");
    }
}

Tushuntirish:

1. Console.ReadLine()

   • Foydalanuvchidan kiritilgan ma’lumotni oladi.

   • string turidagi qiymat qaytaradi.

2. Convert.ToInt32()

   • Foydalanuvchi kiritgan qiymatni butun son (int) turiga o‘zgartiradi.

3. Convert.ToDouble()

   • Foydalanuvchi kiritgan qiymatni haqiqiy son (double) turiga o‘zgartiradi.

Natija (foydalanuvchi kiritgan qiymat asosida):

Ismingizni kiriting:
Ali
Yoshingizni kiriting:
30
Balandligingizni kiriting:
1.75
Salom, Ali! Yoshingiz 30 da va balandligingiz 1.75 metr.

Xulosa

1. Nazariy jihatlar:

   • Bir xil turdagi o‘zgaruvchilarni bir satrda e’lon qilish va ularga qiymat berish kodni qisqa va tushunarli qiladi.

   • Bir xil qiymatni bir nechta o‘zgaruvchiga berish samaradorlikni oshiradi.

   • Har xil turdagi o‘zgaruvchilar bilan ishlash dastur imkoniyatlarini kengaytiradi.

2. Amaliy jihatlar:

   • Bir nechta o‘zgaruvchilar yordamida hisob-kitoblarni amalga oshirish.

   • Foydalanuvchi ma’lumotlarini yig‘ish va ularni ko‘rsatish.